/
مرداد / ۰۳
دیوان سازی زهی زخمه‌ای است که توسط مضراب پلاستیکی یا توسط سر انگشتان دست با روش و تکنیکی به نام شلپه یا شرپه نواخته می شود.
دیوان سازی کُردی است که در مناطق کرد نشین ایران، عراق، ترکیه و سوریه جایگاه خاص و ویژه ای دارد در واقع این ساز ریشه در فرهنگ و اصالت این مناطق دارد که نشان دهنده آداب و رسوم مشابه و افکار و عقاید مردمان این مناطق است. از نظر شکل ظاهری باید گفت ساز دیوان از خانواده ساز تنبور و کمی بزرگتر از آن است. این ساز دارای کاسه ای بزرگتر از ستار است. از آنجا که دسته دیوان بلند و کشیده است دارای صدای بلند و گیرا می باشد.
آنچه از شواهد بدست آمده است نشان می دهد اگر چه ساز دیوان را سازی کُردی می شناسند ولی دارای اصالتی ترکی است که حدود ۴۰۰ سال پیش در شهر فیرورق (پره) از نواحی خوی ساخته و مورد استفاده قرار گرفته است. این ساز با اصالت و ملیت ایرانی در موسیقی ترکیه طرفداران زیادی دارد. ساز دیوان بخش جدانشدنی در موسیقی بوکان، مهاباد، سنندج و کرمانشاه است. اگرچه زمان زیادی از ظهور این ساز نمی گذرد اما طرفداران خاص خود را در بین ایرانیان و کردنشین ها دارد.
دیوان سازی محبوب با صدای گیرا و جذاب دستخوش تغییرات زیادی قرار گرفته است تا به شکل امروزی در آمده است. ساز دیوان در اندازه های مختلف و از جنس های متفاوت ساخته می شود.
دیوان در سه سایز ساخته می شود:
جُرا کوچکترین سایز است. سایز دسته بلند را در اصل با نام دیوان می شناسند اما در ایران به دسته کوتاه و دسته بلند هر دو دیوان گویند. دیوان دسته بلند دارای پرده ها و کاسه ای بزرگتر نسبت به انواع خود است.
بطور کلی
همگی از خانواده این ساز هستند که از نظر شکل ظاهری و نحوه ساختار تفاوت های کمی با هم دارند.
دیوان با ساختار زیبای خود و صدای دلنشین دارای قسمت های مختلف زیر است.
دیوان توسط مضراب پلاستیکی نواخته می شود و نوازنده در هنگام نواختن انگشت میانی خود را بر کاسه طنین می زند.
کوک ساز دیوان لا، ر، سل یا لا، ر، می
است. بطور کلی کوک های دیوان را با
همیشه برای هنرجویان این سوال مطرح است دیوان یا باغلاما؟ چه تفاوتی بین دیوان و باغلاما است؟ معمولا در ابتدا دیوان و باغلاما را یکی فرض می کنند. باید گفت تفاوت ها و شباهت های زیادی در ظاهر و ساختار این دو ساز موجود است. اصالت و ظهور هر دو ساز مختص یک منطقه است. در واقع دیوان نوعی باغلاما است که دارای دسته بلندتر و کاسه ای بزرگتر است. علاوه بر ظاهر و ساختار فیزیکی تفاوت در نواختن این دو ساز است. دیوان را با مضراب پلاستیکی می نوازند اما باغلاما را می توان با مضراب پلاستیکی، چوبی و یا با سر انگشتان نواخت. بطور کلی می توان گفت عمده تفاوت دیوان و باغلاما در دسته و کاسه آن می باشد و در بقیه موارد تفاوت ها ناچیز است.
اگرچه زادگاه ظهور دیوان ایران است اما طرفداران زیادی در مناطق کردنشین کشورهای همسایه دارد. این ساز بخشی از مراسم ها و آداب و رسوم این مناطق است. از معروفترین نوازندگان ساز دیوان
در یادگیری هر سازی مهمترین اصل داشتن ساز مناسب است. امروزه انواع گوناگونی از ساز دیوان با جنس و ساختار متفاوت با قیمت های مختلف در بازار موجود است. داشتن ساز مناسب و خوش دست در کنار استاد مجرب که اصول آموزش را علمی و آکادمیک بداند، یادگیری را برای هنرجو آسان می کند و انگیزه پیشرفت را بیشتر می کند.
آموزشگاه موسیقی صدای مهرورزان با سابقه درخشان در زمینه نشر و گسترش موسیقی در ایران و نشان دادن هنر اصیل موسیقی ایرانی، به همراه کادر مجرب خود آماده مشاوره در مورد خرید، نحوه یادگیری و پاسخ به هر نوع سوال در زمینه ساز دیوان می باشد.